کد مطلب:315360 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:192
چنار خونبار
قال مولانا صاحب العصر و الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف:
... لأبكین علیك بدل الدموع دما... [1] .
بی تردید واقعه ی جانسوز كربلا و شهادت مظلومانه ی حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و یاران بی بدیلش از عمده ترین نقاط عطف در تاریخ بشریت می باشد كه تأثیرات شگرفی بر فرهنگ ها و مكاتب گذاشته و نیز واكنش هایی به صورت تعابیر و تفاسیر متفاوت در پی داشته است.
فرهنگ عاشورا جلوه ای است از امامت منتخب خدا، در تقابل با خلافت شورایی. این شورا فعالیت سری خود را در زمان حیات حضرت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله آغاز كرد و پس از ایشان به وضوح وارد صحنه سیاست شد. آتش زدن بیت وحی و شهادت حضرات صدیقه ی كبری علیهاالسلام و محسن بن علی علیه السلام نمونه ای از ظلم این
[ صفحه 675]
شورا و سندی است بر مظلومیت اهل البیت علیهم السلام.
شهادت امام حسین علیه السلام در سال 61 هجری از كفر منافقینی كه تحت عنوان اسلام، جایگاه بلافصل پیامبر الله صلی الله علیه و آله حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام را غصب كرده بودند، پرده برداشت. به نحوی كه یزید به عنوان خلیفة الرسول و در حال مستی، در مجمع عمومی سفرای خارجی، به ذكر ماهیت خود پرداخت:
لعبت هاشم بالملك فلا
خبر جاء و لا وحی نزل
و ثابت كرد كه خلفای غاصب نه به نزول وحی ایمان دارند و نه به نبوت خاتم الأنبیاء، بلكه آن حضرت را سیاستمداری طالب حكومت می دانند.
این در حالی است كه حجج الله در ازای هدایت به امر، طبق نص قرآن اجری از مردم درخواست ننموده و بحث هدایت «عهدی» است كه حجت خدا با خدا در روز ازل بسته است، چنانچه امام حسین علیه السلام در واپسین لحظات بدان اشاره فرمود:
اللهم انی وفیت بعهدی فاوف بعهدك.
و خداوند نیز در ازای شهادت آن حضرت، عهد كرد، دین جدش حضرت محمد صلی الله علیه و آله و قرآن مجید و راه علی علیه السلام و فاطمه علیهاالسلام را تا روز قیامت حفظ نماید و در قیامت هم گنهكاران امت و عزادارانش را شفاعت نماید.
معصومین علیهم السلام دارای ولایت تكوینی و تشریعی در هدایت هستند. به این معنا كه خداوند در وجودشان قدرتی را مقرر فرموده است كه می توانند در كنه و ذات اشیاء، جمادات و جمیع ما خلق الله مؤثر بوده و هر آنچه را كه قابلیت هدایت داشته باشد. و همان گونه كه آنها در موجودات مؤثرند، خلایق نیز در مصیبت های وارده بر ایشان عزادار و منكسر می گردند؛ از آن جایی كه مصیبت وارده بر امام حسین علیه السلام هم از اعظم مصائب است. «لا یوم كیومك یا أباعبدالله»
[ صفحه 676]
تألمات ویژه ای در موجودات داشته است. كه روایات دال بر این موضوع، در كتب شیعه مرقوم است.
یكی از بارزترین جلوه های تجلی انكسار نباتات در عزای حضرت سیدالشهداء علیه السلام درخت چناری است در «زرآباد» قزوین. این درخت كهنسال در جوار امام زاده واجب التعظیم، حضرت علی اصغر بن الامام موسی بن جعفر علیهم السلام می باشد كه سالیان متمادی است در سحرگاه روز عاشورا از آن خون جاری می شود.
شهرت این درخت خونین در دوران پادشاهی سلطان حسین صفوی به حدی رسید كه از آن زمان افراد متعددی جهت تحقق و تفحص در صحت و سقم آن به منطقه ی مذكور آمدند و مشروح مشاهدات خود را در كتب خویش گرد آوردند.
از جمله ایشان می توان به:
رساله ی چنار خونبار (میرزا قوام الدین محمد بن مهدی حسینی سیفی قزوینی).
مخزن البكاء (ملا محمد صالح برغانی).
كتاب كرامات (سید موسی زرآبادی).
مقتل سفینة النجاة (ابن علی شیرازی).
اسرار الشهادة (فاضل دربندی).
نفایس الأخبار (واعظ اصفهانی).
رساله چنار خونبار (میررضا كامل حسینی قزوینی).
منتخب التواریخ (محمد هاشم خراسانی).
بیان الفرقان (شیخ مجتبی قزوینی).
[ صفحه 677]
مستدرك سفینة البحار (نمازی شاهرودی).
طوفان البكاء (جوهری).
اشك روان بر امیر كاروان (آیت الله شوشتری).
ایضاح الحجه (آیت الله مظفری).
داستان های شگفت انگیز (آیت الله دستغیب).
اشك خونین (سید محمود بحرالعلوم میردامادی) و...
لازم به ذكر است كه مرحوم حضرت آیت العظمی مرعشی نجفی نیز در حاشیه ی «عروة الوثقی» بدان اشاره فرموده اند.
«فأسئل الله أن یرزقنی طلب ثاركم مع امام مهدی ظاهر ناطق بالحق منكم...»
سرانجام آفتاب هدایت، شب تاریك غصب حقوق حقه حضرات معصومین علیهم السلام را درهم خواهد شكست... از حضرت معبود خواستاریم كه عنایت فرماید تا در ركاب مهدی فاطمه علیهاالسلام به حق خواهی شما برخیزیم.
برای به تصویر كشیدن این رویداد پررمز و راز بارها و بارها به «زرآباد» سفر كردم. اما درخت چنار فقط سالی یك بار به حكم پروردگار در سحرگاه تاریخی روز عاشورا خون چكان می شود و داغ دوستداران و عاشقان سالار شهیدان را تازه می كند.
و هستند عده ی كثیری كه از وجود این درخت مبارك در جایی نزدیك به پایتخت ایران بی اطلاعند. شواهد و قرائن حاكی از آن است كه چنار خونبار «زرآباد» هنوز و هم چنان در هاله ای از راز و رمز، یكه و تنها در شمال شهر قزوین در روستای دور رها شده است، تا در عاشورایی دیگر عاشقان و دوستداران سالار شهیدان به دیدار و زیارتش بیایند و اشكی به تأمل و تأسف و حسرت در كنار این درخت بیفشانند.
[ صفحه 678]
برای چاپ این مجموعه تاریخی و فرهنگی از همراهی و مساعدت مسئولان اداری و فرهنگی استان قزوین، سازمان میراث فرهنگی، اداره كل اوقاف و امور خیریه و.... بهره مند بوده ام، تا یادگار ماندگاری كه به همت این عزیزان فراهم شده برای همیشه در ذهن و حافظه ی تاریخ دینی و فرهنگی ایران به ویژه شهر قزوین جاودانه و پایدار بماند.
ضمن آرزوی توفیق برای همه ی عزیزانی كه در تهیه و چاپ این مجموعه، حقیر را یاری داده اند در انتظار مدارك مستند و اطلاعات بیشتری در این زمینه هستم.
مجید نوراله پور
... لأبكین علیك بدل الدموع دما... [1] .
بی تردید واقعه ی جانسوز كربلا و شهادت مظلومانه ی حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و یاران بی بدیلش از عمده ترین نقاط عطف در تاریخ بشریت می باشد كه تأثیرات شگرفی بر فرهنگ ها و مكاتب گذاشته و نیز واكنش هایی به صورت تعابیر و تفاسیر متفاوت در پی داشته است.
فرهنگ عاشورا جلوه ای است از امامت منتخب خدا، در تقابل با خلافت شورایی. این شورا فعالیت سری خود را در زمان حیات حضرت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله آغاز كرد و پس از ایشان به وضوح وارد صحنه سیاست شد. آتش زدن بیت وحی و شهادت حضرات صدیقه ی كبری علیهاالسلام و محسن بن علی علیه السلام نمونه ای از ظلم این
[ صفحه 675]
شورا و سندی است بر مظلومیت اهل البیت علیهم السلام.
شهادت امام حسین علیه السلام در سال 61 هجری از كفر منافقینی كه تحت عنوان اسلام، جایگاه بلافصل پیامبر الله صلی الله علیه و آله حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام را غصب كرده بودند، پرده برداشت. به نحوی كه یزید به عنوان خلیفة الرسول و در حال مستی، در مجمع عمومی سفرای خارجی، به ذكر ماهیت خود پرداخت:
لعبت هاشم بالملك فلا
خبر جاء و لا وحی نزل
و ثابت كرد كه خلفای غاصب نه به نزول وحی ایمان دارند و نه به نبوت خاتم الأنبیاء، بلكه آن حضرت را سیاستمداری طالب حكومت می دانند.
این در حالی است كه حجج الله در ازای هدایت به امر، طبق نص قرآن اجری از مردم درخواست ننموده و بحث هدایت «عهدی» است كه حجت خدا با خدا در روز ازل بسته است، چنانچه امام حسین علیه السلام در واپسین لحظات بدان اشاره فرمود:
اللهم انی وفیت بعهدی فاوف بعهدك.
و خداوند نیز در ازای شهادت آن حضرت، عهد كرد، دین جدش حضرت محمد صلی الله علیه و آله و قرآن مجید و راه علی علیه السلام و فاطمه علیهاالسلام را تا روز قیامت حفظ نماید و در قیامت هم گنهكاران امت و عزادارانش را شفاعت نماید.
معصومین علیهم السلام دارای ولایت تكوینی و تشریعی در هدایت هستند. به این معنا كه خداوند در وجودشان قدرتی را مقرر فرموده است كه می توانند در كنه و ذات اشیاء، جمادات و جمیع ما خلق الله مؤثر بوده و هر آنچه را كه قابلیت هدایت داشته باشد. و همان گونه كه آنها در موجودات مؤثرند، خلایق نیز در مصیبت های وارده بر ایشان عزادار و منكسر می گردند؛ از آن جایی كه مصیبت وارده بر امام حسین علیه السلام هم از اعظم مصائب است. «لا یوم كیومك یا أباعبدالله»
[ صفحه 676]
تألمات ویژه ای در موجودات داشته است. كه روایات دال بر این موضوع، در كتب شیعه مرقوم است.
یكی از بارزترین جلوه های تجلی انكسار نباتات در عزای حضرت سیدالشهداء علیه السلام درخت چناری است در «زرآباد» قزوین. این درخت كهنسال در جوار امام زاده واجب التعظیم، حضرت علی اصغر بن الامام موسی بن جعفر علیهم السلام می باشد كه سالیان متمادی است در سحرگاه روز عاشورا از آن خون جاری می شود.
شهرت این درخت خونین در دوران پادشاهی سلطان حسین صفوی به حدی رسید كه از آن زمان افراد متعددی جهت تحقق و تفحص در صحت و سقم آن به منطقه ی مذكور آمدند و مشروح مشاهدات خود را در كتب خویش گرد آوردند.
از جمله ایشان می توان به:
رساله ی چنار خونبار (میرزا قوام الدین محمد بن مهدی حسینی سیفی قزوینی).
مخزن البكاء (ملا محمد صالح برغانی).
كتاب كرامات (سید موسی زرآبادی).
مقتل سفینة النجاة (ابن علی شیرازی).
اسرار الشهادة (فاضل دربندی).
نفایس الأخبار (واعظ اصفهانی).
رساله چنار خونبار (میررضا كامل حسینی قزوینی).
منتخب التواریخ (محمد هاشم خراسانی).
بیان الفرقان (شیخ مجتبی قزوینی).
[ صفحه 677]
مستدرك سفینة البحار (نمازی شاهرودی).
طوفان البكاء (جوهری).
اشك روان بر امیر كاروان (آیت الله شوشتری).
ایضاح الحجه (آیت الله مظفری).
داستان های شگفت انگیز (آیت الله دستغیب).
اشك خونین (سید محمود بحرالعلوم میردامادی) و...
لازم به ذكر است كه مرحوم حضرت آیت العظمی مرعشی نجفی نیز در حاشیه ی «عروة الوثقی» بدان اشاره فرموده اند.
«فأسئل الله أن یرزقنی طلب ثاركم مع امام مهدی ظاهر ناطق بالحق منكم...»
سرانجام آفتاب هدایت، شب تاریك غصب حقوق حقه حضرات معصومین علیهم السلام را درهم خواهد شكست... از حضرت معبود خواستاریم كه عنایت فرماید تا در ركاب مهدی فاطمه علیهاالسلام به حق خواهی شما برخیزیم.
برای به تصویر كشیدن این رویداد پررمز و راز بارها و بارها به «زرآباد» سفر كردم. اما درخت چنار فقط سالی یك بار به حكم پروردگار در سحرگاه تاریخی روز عاشورا خون چكان می شود و داغ دوستداران و عاشقان سالار شهیدان را تازه می كند.
و هستند عده ی كثیری كه از وجود این درخت مبارك در جایی نزدیك به پایتخت ایران بی اطلاعند. شواهد و قرائن حاكی از آن است كه چنار خونبار «زرآباد» هنوز و هم چنان در هاله ای از راز و رمز، یكه و تنها در شمال شهر قزوین در روستای دور رها شده است، تا در عاشورایی دیگر عاشقان و دوستداران سالار شهیدان به دیدار و زیارتش بیایند و اشكی به تأمل و تأسف و حسرت در كنار این درخت بیفشانند.
[ صفحه 678]
برای چاپ این مجموعه تاریخی و فرهنگی از همراهی و مساعدت مسئولان اداری و فرهنگی استان قزوین، سازمان میراث فرهنگی، اداره كل اوقاف و امور خیریه و.... بهره مند بوده ام، تا یادگار ماندگاری كه به همت این عزیزان فراهم شده برای همیشه در ذهن و حافظه ی تاریخ دینی و فرهنگی ایران به ویژه شهر قزوین جاودانه و پایدار بماند.
ضمن آرزوی توفیق برای همه ی عزیزانی كه در تهیه و چاپ این مجموعه، حقیر را یاری داده اند در انتظار مدارك مستند و اطلاعات بیشتری در این زمینه هستم.
مجید نوراله پور
[1] فرازي از زيارت ناحيه مقدسه، بحارالأنوار.